Czynniki genetyczne niedoboru DAO
Nie ulega wątpliwości, że jednym z czynników powodujących niedobór DAO jest genetyka. W tej samej rodzinie jej członkowie dzielą ten niedobór i wiele przewlekłych patologii, które do tej pory były uważane za “dziedziczne”.
Sekwencja genetyczna enzymu DAO znajduje się we fragmencie zlokalizowanym na chromosomie 7 (7q34-q36) ludzkiego genomu i składa się z 5 eksonów i 4 intronów.
Wykryto wiele różnic w sekwencji eksonów i intronów tego genu, które wynikają z ich polimorfizmu genetycznego. Ogółem, według danych National Center for Biotechnology Information (NCBI), w ludzkim genie enzymu DAO (AOC1) zlokalizowano i zidentyfikowano 85 wariantów polimorfizmu pojedynczego nukleotydu (SNPs). 17 z tych SNP znajduje się w eksonach, z których 7 powoduje zamianę aminokwasów, co może być przyczyną zmian w zdolności metabolicznej enzymu.
Spośród wszystkich polimorfizmów znalezionych w sekwencji genu AOC1, trzy z nich (w odniesieniu do: rs1015611, rs1049742 i rs1049793) powodują niską aktywność enzymu w metabolizmie histaminy.
Classification of variants according to the recommendations of the American College of Medical Genetics and Genomics according to nomenclature of HGVS
Nosiciele tego polimorfizmu wykazują niższą aktywność DAO niż osoby niebędące nosicielami, przy czym różnice między poziomami aktywności enzymu są znaczne. Badania wskazują, że te polimorfizmy związane z obniżeniem funkcji występują z częstością około 10%, szczególnie u kobiet.
Inne badane polimorfizmy zamiany aminokwasów w genie DAO nie wykazują zmian w jego aktywności enzymatycznej. Z drugiej strony, z wariantem p.T16M wiąże się zwiększone ryzyko nadwrażliwości na NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), co zostało zaproponowane jako biomarker odpowiedzi klinicznej na leczenie tymi lekami.
Czynniki farmakologiczne niedoboru DAO
“Naturalne produkty spożywcze są złożonymi mieszaninami substancji chemicznych, z których wiele nie ma jeszcze określonej roli w żywieniu człowieka. Większość substancji bez znanej funkcji odżywczej, które występują w produktach, których zwykle używamy, nie wydaje się mieć szkodliwego działania lub mogą one występować w tak małych ilościach, że nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia człowieka. Niemniej jednak w pewnych okolicznościach substancje te mogą mieć szkodliwe działanie, które należy wziąć pod uwagę. Niektóre znane substancje występujące w sfermentowanej żywności nie są toksyczne dla normalnych osób, ale mogą być, gdy osoba spożywająca żywność jest leczona pewnymi lekami, które mogą modyfikować ich metabolizm w organizmie.”
– 1981, Francisco Grande Covián, hiszpański lekarz i badacz. Jego główna praca dotyczyła żywienia i biochemii, był założycielem i pierwszym prezesem Hiszpańskiego Towarzystwa Żywienia.
Istnieje zestaw leków związanych z niedoborem lub niską aktywnością enzymu oksydazy diaminowej. Blokują one lub hamują enzymy biorące udział w metabilizacji histaminy, w szczególności DAO, lub uwalniają endogenną histaminę. Jest to bardzo duże ryzyko, ponieważ opisano ponad 90 leków, z których wiele jest powszechnie stosowanych. Szacuje się, że 20% populacji stosuje niektóre z tych leków, co zwiększa ryzyko wystąpienia objawów lub patologii wynikających z nagromadzenia histaminy.
W takich patologiach, jak migrena, efektem zażywania tych leków może być przewlekłość objawów, ponieważ większość leków przepisywanych w celu złagodzenia skutków choroby to inhibitory DAO lub endogenne leki uwalniające histaminę.
Niektóre ze zgłaszanych leków to między innymi: leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwreumatyczne, antyarytmiczne, antyhistaminowe i mukolityczne, przy czym te ostatnie są stosowane zwłaszcza u dzieci.
Czynniki fatologiczne niedoboru DAO
Niedobór DAO wydaje się być bardziej rozpowszechniony w populacji z chorobami zapalnymi jelit.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna, patologie powodujące niedobór DAO, są zawsze monitorowane podczas opracowywania jakichkolwiek badań klinicznych związanych z gromadzeniem endogennej histaminy. Zazwyczaj przy podziale pacjentów na grupę kontrolną i pacjentów z niedoborem DAO wyklucza się osoby z chorobami zapalnymi jelit.
Niedobór DAO wykazano również w jelitach pooperacyjnych, a także po chemioterapii. Oksydaza diaminowa jest zlokalizowana głównie w jelicie cienkim i jeśli błona śluzowa ulega zmniejszeniu, zmniejsza się również obszar produkcji enzymu.
U pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna (CD), u których aktywność DAO w jelicie jest zmniejszona o 50% w stosunku do zdrowej populacji, zaobserwowano wyższy odsetek nawrotów choroby po operacji (głównie u osób z niską aktywnością enzymu). Dlatego DAO może być użytecznym markerem pozwalającym przewidzieć ryzyko nawrotów lub powikłań w CD.
